Höccətül-islam Məsud Abdullahi, Hövzələrin virtual təbliğat mərkəzinin nümayəndəsi, Hövzə Xəbər Agentliyinin müxbiri ilə söhbətində süni intellektin virtual təbliğatda tətbiqi barədə ətraflı danışıb. Söhbətin mətnini aşağıda oxuya bilərsiniz:

Süni intellekt hövzələrin virtual təbliğat mərkəzinin fəaliyyətində necə istifadə olunur?
Şübhəsiz ki, süni intellekt bu gün virtual təbliğat proseslərinin təkmilləşdirilməsi və sürətləndirilməsi üçün ən mühüm vasitələrdən biridir. Hövzələrin virtual təbliğat mərkəzində süni intellektdən müxtəlif mənbələrdən – daxili və xarici mesajlaşma platformalarındakı informasiya kanallarından, həm müsbət, həm də mənfi mövqe tutan şəxslərin səhifələrindən, sosial şəbəkələrdəki təşkilat və birliklərdən, xəbər agentliklərindən, hətta radio, televiziya və peyk kimi ənənəvi media platformalarından toplanan onlayn məlumatların təhlili üçün istifadə edirik. Bu təhlil məlumatların təhlili, mətn təhlili və statistik analizlərdən ibarətdir ki, bu da bizə auditoriyanın davranışlarını, ehtiyaclarını və meyllərini müəyyən etməyə kömək edir.

Biz həm yerli, həm də xarici mənşəli süni intellekt sistemlərindən istifadə edirik ki, onlar ağıllı müşahidə imkanına malikdirlər. Bir neçə təşkilat öz sistemlərini, API-lərini və müşahidə məlumatlarını virtual təbliğatçılarla bölüşür. Hətta bəzi təşkilatlar gündəlik, həftəlik və aylıq hesabatlarını PDF formatında təqdim edir, bəziləri isə öz müşahidələrini real vaxt rejimində SMS vasitəsilə ölkə üzrə təbliğatçılar qruplarının rəhbərlərinə göndərirlər ki, bu da təbliğat sahəsində ixtisaslaşmış məzmun istehsalının komanda rəhbərliyinə ən optimal şəkildə çatdırılmasına imkan verir. Bu cür təşkilati əməkdaşlıq və ağıllı müşahidə yanaşması ilə yanaşı, hövzələrin yerli müşahidə sistemləri vasitəsilə bizə virtual məkanda yayımlanan məzmunun növü, işlənən açar sözlər, mövzuların sıxlığı və tezliyi, metadatalar və həmçinin məzmun istehsal edən istifadəçilər barədə məlumatları qruplaşdırmaq və təsnif etmək imkanı verir. Bu təsnif edilmiş məlumatlar bizə hər bir coğrafi bölgə üçün, istənilən vaxt və konkret auditoriya üzrə məzmunun istehsal istiqamətini düzgün müəyyənləşdirməyə şərait yaradır.

Süni intellekt hövzə təbliğatçılarına auditoriyanın ehtiyaclarını daha yaxşı necə müəyyənləşdirməyə kömək edir?

Süni intellekt bizə çox böyük və geniş məlumatları (Big Data) avtomatik və dəqiq şəkildə toplamağa və təhlil etməyə imkan verir. Mətn təhlili və məlumatların təhlili texnikalarından istifadə etməklə biz auditoriyanın baxışlarını, maraqlarını və ehtiyaclarını müəyyən edə bilirik. Məsələn, sosial şəbəkələrdə, mesajlaşma tətbiqlərində və vebsaytlarda istifadəçilərin yazdığı şərhlər və fikirlər əsasında açar sözləri və mövzuları təhlil edərək, biz auditoriyanın hansı mövzularda maraqlı olduğunu, hansı mövzularda sualları və şübhələri olduğunu öyrənə bilərik; nə ilə sevinirlər, nədən əsəbləşirlər, kimlərlə razıdırlar və kimlərlə müxalifdirlər və bu cür hissləri süni intellekt sistemləri tanıyıb anlaya bilir. Hövzə alimləri və mütəxəssisləri, auditoriyanın düşüncə və davranışlarını proqnozlaşdırmaq üçün araşdırmalar və inkişaflar aparırlar. Bu halda düşmən bizim fikirlərimizi ələ keçirmək və auditoriyanın davranışlarını dəyişdirmək üzrə bir çox addım atıb və virtual məkanın istifadəsində bizdən irəlidədir. Şübhəsiz demək olar ki, İslam düşmənləri müasir təbliğat vasitələrindən sui-istifadə edirlər və biz bu tanıma müharibəsində qalib gəlmək üçün hazır olmalıyıq.

İnşallah, yaxın gələcəkdə, inkişaf etmiş alqoritmlərdən istifadə etməklə, sosial dalğaları və cərəyanları proqnozlaşdırmaq mümkün olacaq. Bu da bizə, auditoriyanın cari və gələcək ehtiyacları ilə uyğun məzmun istehsal etməyə kömək edəcək. Başqa sözlə, süni intellekt bizə reaktivlik və müdafiə tədbirlərindən, proqnozlaşdırma və hücum tədbirlərinə keçmək imkanı verəcək və bu da İnqilabın Ali  Rəhbərinin  vurğuladığı təcavüzkar təbliğata nail olmağımıza şərait yaradacaq.

Süni intellektin müxtəlif auditoriyalar üçün fərdi məzmun istehsalında rolu barədə izah edin.

Süni intellektin virtual təbliğatda ən mühüm tətbiqlərindən biri fərdi (sifarişə uyğun) məzmun istehsalıdır. Ağıllı müşahidə sistemləri vasitəsilə toplanan məlumatlar əsasında auditoriyanı yaş, cins, coğrafi mövqe, maraq dairəsi və hətta onlayn davranışlarına görə təsnif edə bilirik. Daha sonra süni intellekt alqoritmlərindən istifadə etməklə hər bir auditoriya qrupunun ehtiyac və maraqlarına tam uyğun məzmun hazırlayırıq.

Bir müddətdir ki, ölkənin virtual təbliğat mərkəzlərindəki təbliğatçılar ayə və rəvayətlərdən əldə olunmuş məzmunu etiketləyirlər. Bu məzmun müasir formatlarda – hekayə, nağıl, ssenari və film ssenarisi formasında hazırlanır. Əslində, hövzələrin bacarıqlı, düşüncəli və ağıllı sistemləri müşahidəçi ilə birlikdə öyrənmə mərhələsindədir. Gələcəkdə, kifayət qədər etiketlənmiş məlumat bazaları formalaşdıqda və bu etiketlərin doğruluğu yoxlanıldıqdan sonra, inşallah, bu proses tamamilə avtomatlaşdırılmış və süni intellekt əsaslı nəzarətsiz öyrənmə ilə həyata keçiriləcək. Bu isə ölkə üzrə hövzələr üçün çox dəyərli bir nailiyyət olacaq.

Məsələn, əgər görsək ki, müəyyən bir auditoriya qrupu İslam əxlaqı və fəlsəfəsi ilə bağlı mövzulara maraq göstərir, bu halda həmin qrup üçün xüsusi olaraq hazırlanmış müasir media formatlarında – qısa videolar, animasiyalar və ya podkastlar şəklində məzmun istehsal edə bilərik. Eyni zamanda, əxlaq və fəlsəfə sahəsində ixtisaslaşmış təbliğatçılar bu məzmun paketlərinə sahib olur və auditoriyanın növünü və ehtiyacını müəyyənləşdirərək bu məzmunu həm onlayn, həm də oflayn formada, ənənəvi və rəqəmsal təbliğat platformaları üçün əldə edirlər. Bu yanaşma yalnız məzmunun təsir gücünü və auditoriyanın yönləndirilməsini artırmır, eyni zamanda qarşılıqlı əlaqə və məmnuniyyət səviyyəsini də yüksəldir.

Süni intellekt məzmunun izlənməsi və qiymətləndirilməsi proseslərinin yaxşılaşdırılmasına necə kömək edir?

Məzmunun izlənməsi və qiymətləndirilməsi virtual təbliğat prosesində iki əsas və həyati mərhələdir. Süni intellekt bizə bu mərhələləri avtomatik və geniş miqyasda həyata keçirməyə imkan verir. İnteqrasiya olunmuş və ağıllı sistemlərdən istifadə etməklə internetdə yayımlanan məzmunu real vaxtda izləyə, hazırlanmış məzmunu xüsusi dizayn edilmiş botlar vasitəsilə dərhal təbliğat platformalarında və mühitlərində paylaşa bilərik. Eyni zamanda, bu məzmunları müxtəlif meyarlara əsasən – qarşılıqlı əlaqə səviyyəsi, təsir gücü və təbliğat hədəfləri ilə uyğunluğu kimi – qiymətləndirə və nəticələrini təhlil edə bilərik.

Bundan əlavə, süni intellekt bizə özümüzün hazırladığı məzmunun effektivliyini də dəyərləndirməyə kömək edir. Məsələn, müəyyən bir məzmunun təbliğat məqsədlərimizə nə qədər töhfə verdiyini təhlil edə bilərik və ya məzmun strategiyamızda dəyişiklik etməyə ehtiyac olub-olmadığını müəyyənləşdirə bilərik. Bu analizlər bizə davamlı şəkildə təkmilləşmək, daha keyfiyyətli və yenilənmiş məzmun istehsal etmək imkanı yaradır. Eyni zamanda, təbliğatçılar və təbliğat qruplarının fəaliyyətlərini qiymətləndirmək və istiqamətləndirmək, onların tədris və tədqiqat ehtiyaclarını planlaşdırmaq üçün də əsas yaradır.

Süni intellekt ilə virtual təbliğat mərkəzlərindəki ixtisaslaşmış təbliğat qrupları arasında sinerji barədə izah edə bilərsinizmi?

Şübhəsiz ki, süni intellekt və ölkə üzrə virtual təbliğat mərkəzlərinin ixtisaslaşmış qruplarında fəaliyyət göstərən fəal təbliğatçılar bir-birini tamamlayan şəkildə fəaliyyət göstərirlər. Süni intellekt bizə təkrarlanan və zaman aparan prosesləri – məsələn, məlumatların toplanması və təhlilini – avtomatik həyata keçirməyə imkan verir. Lakin məzmun istehsalında tələb olunan qərarvermə və yaradıcılıq hələ də təbliğatçıların təcrübə və ixtisasına əsaslanır. Biz nə məzmunun hazırlanmasında, nə də onun qiymətləndirilməsində insan zəkası və təcrübəsindən imtina edə bilmərik.

Bununla yanaşı, həm məzmunun hazırlanması, həm də qiymətləndirilməsi mərhələlərində ağıllı alətlərdən istifadə olunur. Hazırkı məzmuna uyğun gəlməyən və qəbul olunmayan mövzular və açar sözlər üçün "qara siyahılar"dan istifadə edilir. Eyni zamanda, məzmunların yayımlanması yalnız təbliğatçıların, qrup rəhbərlərinin, redaktorların və əsas qiymətləndiricilərin nəzərindən keçdikdən sonra baş verir. Bu yanaşma həm qiymətləndiricilərin zamanına qənaət edir, həm süni intellektdən faydalanmağa şərait yaradır, həm də məzmunun hazırlanması və yayımında səhvlərin qarşısını alır.

Əslində, biz artıq qiymətləndirmə üçün öyrənən ağıllı köməkçini işə salmışıq və onu təkmilləşdirməkdəyik. Bu sistem həm əl ilə, həm də avtomatik şəkildə qara siyahıları yeniləyərək təkmilləşir. Yenə də vurğulamaq istəyirəm ki, məzmunun hazırlanması və qiymətləndirilməsi mərhələsində təbliğatçıların təcrübəsi və ixtisası mütləq şəkildə istifadə olunmalıdır. Məzmunun süni intellekt tərəfindən rədd edilməsi nisbətən az məsuliyyət daşıyır, lakin avtomatik şəkildə təsdiqlənməsi daha böyük risklər yaradır. Buna görə də, məzmunun təsdiqi heç vaxt süni intellektə həvalə edilməyəcək.

Məzmun istehsalında çalışan mütəxəssislər, ssenari müəllifləri, səs, qrafika və animasiya komandaları süni intellektdən istifadə edirlər. Hətta məsləhətçilər daha sürətli cavab vermək üçün ağıllı köməkçilərdən yararlanırlar. Lakin əsl əhəmiyyət daşıyan məqam İslam təlimləri və dini bilgilərdir ki, Allaha şükür, hövzələrin ikinci, üçüncü və dördüncü səviyyə məzunları virtual təbliğat mərkəzlərində bu sahədə kifayət qədər ixtisaslaşmış və yetkindirlər.

Virtual təbliğatçılar süni intellekt tərəfindən təqdim olunan məlumat və analizlərdən istifadə edərək daha təsirli təbliğat strategiyaları hazırlayırlar. Onlar bu məlumatlardan yaradıcılıqla istifadə edərək yeni məzmun ideyaları formalaşdırırlar. Beləliklə, süni intellekt güclü bir vasitə kimi təbliğatçının yanında yer alır və bizə daha effektiv təbliğat aparmağa kömək edir.

Süni intellektin virtual təbliğatda gələcəyi necə görünür?

Süni intellektin virtual təbliğat sahəsində gələcəyi olduqca parlaqdır. Bu texnologiyanın inkişafı ilə gözlənilir ki, süni intellekt alətləri virtual təbliğatın bütün mərhələlərində geniş şəkildə istifadə olunsun. Bu inkişaflara misal olaraq, istifadəçilərin davranışlarını proqnozlaşdırmaq üçün daha təkmil alqoritmlərin hazırlanması, avtomatik məzmun istehsalı və auditoriya ilə daha təsirli qarşılıqlı əlaqənin yaradılmasını göstərmək olar.

Allaha təvəkkül edərək və Əhli-Beyt (ə) təvəssülünə sığınaraq, yaxın gələcəkdə inkişaf etmiş alqoritmlərdən istifadə etməklə cəmiyyət daxilindəki ictimai dalğalanmaları və axınları, eləcə də sosial mediada istifadəçilərin düşüncə və davranışlarını qabaqcadan müəyyən edə biləcəyik. Əvvəldə də qeyd etdiyim kimi, bu iş tərzi bizə həm cari, həm də gələcək istifadəçi ehtiyaclarına uyğun məzmunlar hazırlamağa və müdafiə xarakterli təbliğatdan hücum xarakterli təbliğata keçməyə imkan yaradacaq.

Həmçinin, yeni media vasitələrinin əhəmiyyətini nəzərə alaraq, süni intellekt bizə yalnız cari auditoriya ehtiyaclarını deyil, eyni zamanda gələcək ehtiyacları da qabaqlayan məzmunlar istehsal etməyə kömək edəcək. Başqa sözlə, süni intellekt bizə sosial və mədəni dəyişikliklərdən hər zaman bir addım öndə olmağa və istifadəçilərimizə ən uyğun şəkildə məzmun xidməti göstərməyə imkan verir.

Sonda nə demək istərdiniz?

Sonda qeyd etməliyəm ki, hazırda 1404-cü ildə (hicri-şəmsi təqvimlə) (miladi 2025-ci ildə) yaşayırıq və tam əminliklə demək olar: süni intellekt bu gün virtual təbliğat üçün zəruri bir vasitədir. Hələ də bu ağıllı alətlərin istifadəsinə qarşı çıxanlar var, bəziləri isə istifadənin tərəfdarı olub-olmadığını araşdırırlar. Halbuki biz artıq süni intellektin dərin qatlarında, İslam təlimləri və İran mədəniyyətinə uyğun şəkildə onun yerli versiyasının — yəni aparatların, proqramların və alqoritmlərin — istehsalına başlamalıyıq. Bununla biz müşahidə, təhlil, istehsal və qiymətləndirmə proseslərini daha dəqiq və səmərəli həyata keçirə bilərik.

Hövzələrin virtual təbliğat mərkəzində biz süni intellektin imkanlarından və təbliğatçıların, qrupların, insanların, təşkilatların, institutların və şirkətlərin əməkdaşlığından istifadə edərək yüksək təbliğat məqsədlərinə çatmağa çalışırıq. Bu məqsəd — istifadəçilərin cari və gələcək ehtiyaclarına uyğun dini biliklərin yayılması və eyni zamanda virtual mühitin mənfi təsirlərindən onları qorumaqdır.

Xəbərin sonu.